Czy afgańska metamfetamina dotrze do Europy? – cz.1
Spis treści
Od kilku lat w rejonie południowo-wschodniej Azji i Pacyfiku organy ścigania przechwytują transporty metamfetaminy na niespotykaną dotąd skalę. Możliwe, że masowy wzrost produkcji tego narkotyku ma związek z rosnącą na terenie Afganistanu rośliną znaną jako “oman” lub “bandak”.
Od 2016 r. cena ephedry zaczęła gwałtownie rosnąć, a to za sprawą kupców hurtowych, którzy suszą duże jej ilości i sprzedają w paczkach do południowo-zachodnich prowincji kraju.
Potencjał na skalę globalną
Południowy zachód Afganistanu to graniczący z Iranem na zachód i Pakistanem od południa teren, w większości pustynny i biedny, gdzie rozwinęła się produkcja opium i heroiny → 90% tych substancji pochodzi właśnie stąd.
Na niewielką skalę lokalnych potrzeb produkowano tam także niskiej jakości metamfetaminę – zazwyczaj na bazie efedryny izolowanej z leków, co jest częstą praktyką w innych częściach świata, również w Europie.
Efedryna jest podstawowym półproduktem w procesie syntezy tzw. ATS czyli amphetamine-type substances – substancji amfetamino-podobnych. Jest objęta międzynarodową kontrolą, przez co jej pozyskanie stanowi barierę w produkcji amfetaminy lub metamfetaminy.
Najczęściej pozyskiwana jest z ogólnodostępnych leków, jednak i one bywają trudne do zdobycia w odpowiednich ilościach, zwłaszcza w rejonach słabo rozwiniętych.
Zasadnicza zmiana
W Afganistanie i sąsiadujących z nim krajach, sytuacja zmieniła się, gdy wśród producentów narkotyków upowszechniła się wiedza, że “bandak” zawiera efedrynę, którą można tanim kosztem i bez umiejętności chemicznych ekstrahować do postaci wykorzystywanej w produkcji ATS.
Nowa umiejętność bardzo szybko przełożyła się na praktyczne zastosowanie. Wskazują na to z jednej strony raporty terenowe ze wspomnianych południowo-zachodnich prowincji, mówiące o setkach przydomowych laboratoriów – a z drugiej statystyki policyjne dotyczące konfiskat coraz większych ilości metamfetaminy w całym regionie południowej i południowo-wschodniej Azji oraz Pacyfiku.
Zasięg
Np. w Iranie odnotowuje się “dramatyczny” wzrost przechwytywanych ilości narkotyku po 2018 r. W 2019 r. było to ponad 17 ton – dwukrotnie więcej niż rok wcześniej – a od marca do listopada 2020 r. skonfiskowano kolejne 10 ton, co wskazuje na wciąż rosnące tempo produkcji.
Kolejne 3 tony metamfetaminy przechwycono w 2020 r. na statkach startujących z wybrzeży Iranu i Pakistanu. O przemytach na dużą skalę mówią również władze Australii i państw Pacyfiku, w tym Indonezji, gdzie w kwietniu 2021 r. przejęto 2,5 tony narkotyku warte ponad 80 mln dolarów. Miał on pochodzić z Afganistanu drogą przez Malezję.
O nowych źródłach wspominają nawet raporty z Afryki wskazujące pojawienie się na ulicach tzw. “Pakistani-meth”.
Efedryna z efedry
ATS należą do substancji syntetycznych, jednak użycie efedryny pochodzenia roślinnego, klasyfikuje je do półsyntetyków.
Na podstawie wywiadów z drobnymi producentami z okręgu Bakwa w prowincji Farah, analitycy opisują proces przygotowania efedryny w tamtejszych warunkach domowych, a z dodatkową pomocą precyzyjnych zdjęć satelitarnych są w stanie oszacować rozmiary produkcji jak i jej potencjał ekonomiczny dla regionu Bakwy i okolic.
Produkcja efedryny odbywa się poprzez namoczenie suszu w wodzie z benzyną, solą i sodą oczyszczoną. Następnie płyn jest odcedzany i po dodaniu soli, kwasu z akumulatorów i rozpuszczalnika, odparowywany do postaci zwanej “suchym jogurtem” – ten jogurt to efedryna.
Wywiady wskazują, że z 450 kg suszu ephedry można otrzymać ok. 15 kg efedryny, co ma przełożenie na produkcję do 12 kg metamfetaminy.
Biznes czy budżet
Na zdjęciach satelitarnych znaleziono ponad 320 zabudowań o charakterystycznym dla produkcji efedryny wyglądzie – obiekty takie wyróżniają przede wszystkim widoczne z powietrza miejsca składowania i wylewania odpadów.
Taka ilość producentów jest w stanie wytworzyć w ciągu miesiąca 98 ton efedryny. Można z niej pozyskać ponad 65 ton metamfetaminy, co daje wartość hurtową rzędu 240 mln dolarów.
Są to ilości znaczące dla ekonomii regionu, nawet jeśli – jak wyliczono ze stawek przetwórców efedryny i kucharzy metamfetaminy – na płace z sumy tej przypada tylko 55 mln dolarów miesięcznie.
Źródła:
‣ Methamphetamine from Afghanistan – new EMCDDA report
‣ Emerging evidence of Afghanistan’s role as a producer and supplier of ephedrine and methamphetamine; November 2020
‣ Methamphetamine from Afghanistan: signals indicate that Europe should be better prepared; September 2021
‣ https://www.nccih.nih.gov/health/ephedra
‣ Indonesian police seize 2.5-tonne haul of crystal meth
